Oczywiście nie ma obowiązku przeprowadzania postępowania spadkowego po zmarłym. Potrzeba jego przeprowadzenia leży w interesie spadkobiercy, który chce uregulować kwestie majątkowe między spadkobiercami. W pierwszej kolejności musi on złożyć wniosek o wszczęcie postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, tak aby określić krąg spadkobierców.
Rozliczanie kosztów dotyczących postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku odbywa się zgodnie z zasadą, iż każdy uczestnik pokrywa koszty swojego udziału w postępowaniu sądowym (art. 520§1 k.p.c.). Koszty postępowania z reguły są niewielkie. Często ograniczają się do kosztu wniosku o stwierdzenie nabycia spadku, który podlega opłacie w stałej wysokości: 50,00 złotych. W obrębie postępowania o stwierdzenie nabycia spadku mogą toczyć się inne (odrębne) postępowania spadkowe np. o dział spadku, które są rozdzielane według kosztów uczestnictwa danego podmiotu. Istnieją jednak pewne okoliczności, które wymagają powołania biegłego specjalisty (np. co do wartości majątku spadkowego czy co do poczytalności spadkodawcy w chwili sporządzania testamentu) – i ta sytuacja powoduję, że koszty postępowania się zwiększają.
Ustawodawca przewidział jednak wyjątek od zasady ponoszenia przez uczestników własnych kosztów w postępowaniu i wprowadził możliwość rozdziału przez sąd kosztów postępowania nieprocesowego. W myśl przepisu 520§2 i 3 k.p.c., jeśli uczestnicy są w różnym stopniu zainteresowani sprawą lub ich interesy są sprzeczne, sąd może dokonać odmiennego rozdzielenia kosztów postępowania i obciążyć kosztami uczestnika, który przyczynił się do ich powstania, a którego stanowisko okazało się niezasadne. Taki rozdział kosztów może zostać zastosowany również w przypadku, gdy postępowanie uczestnika jest niesumienne lub niewłaściwe.
Spadkobierca (lub całe grono spadkobierców) mogą ponieść również koszty sądowe, które są długami spadkowymi. Do kosztów takich zaliczyć należy w szczególności koszty zabezpieczenia spadku, koszty ustanowienia oraz działania wykonawcy testamentu, koszty ogłoszenia testamentu lub koszty spisu inwentarza.
Zgodnie z art. 922§3 k.c. koszty pogrzebu (odpowiadającego przyjętym zwyczajom w danym środowisku) wchodzą w skład długów spadkowych, a zatem obciążają spadkobierców.
Koszty pogrzebu wygenerowane poprzez nadanie uroczystości pogrzebowej formy odbiegającej od zwyczajów danej wspólnoty lub rodziny nie obciążają wszystkich spadkobierców, a jedynie „organizatora”. W przypadku spowodowania śmierci w drodze czynu niedozwolonego, koszty pogrzebu obciążają osobę odpowiedzialną. Wówczas jest ona zobowiązana do ich poniesienia lub zwrotu osobie, która je poniosła (art. 446 § 1 k.c.)
