Po przeprowadzeniu postępowania w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku – bardzo często konieczne jest przeprowadzenie sprawy działu spadku. Dział spadku może nastąpić w drodze umowy, w tym także zawartej w formie ugody w postępowaniu działowym, albo na mocy orzeczenia sądu.
Sądowy dział spadku, jak podkreśla się w literaturze, może być przeprowadzony w szczególności wtedy, gdy spadkobiercy nie dokonali działu umownego ani nie sporządzili zapisu na sąd polubowny, gdy nastąpiło uchylenie się od skutków prawnych umowy o dział spadku albo umowa o dział spadku okazała się bezwzględnie nieważna.
Instytucja ta uregulowana jest w art. 680 § 1 k.p.c. który stanowi, iż we wniosku o dział spadku należy powołać postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku albo zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia oraz spis inwentarza, jak również podać, jakie spadkodawca sporządził testamenty, gdzie zostały złożone i gdzie się znajdują. Jeżeli spis inwentarza nie został sporządzony, należy we wniosku wskazać majątek, który ma być przedmiotem działu.
Zgodnie z § 2 powyższego artykułu w wypadku gdy w skład spadku wchodzi nieruchomość, należy przedstawić dowody stwierdzające, że nieruchomość stanowiła własność spadkodawcy.
W orzecznictwie odmawia się legitymacji do wszczęcia przedmiotowego postępowania nabywcy udziału w przedmiocie należącym do spadku.
Jak wskazuje w swoim komentarzu T. Demendecki jeśli wniosek nie został ograniczony do części spadku (art. 1038 § 1 zdanie drugie k.c.), opis majątku powinien wyczerpywać całość masy spadkowej. Wniosek powinien zawierać dane dotyczące wszystkich uczestników postępowania (spadkobierców lub ich następców, zapisobiorców, którym zapisano rzeczy lub prawa należące do spadku, a także nabywców udziału w konkretnym składniku majątku spadkowego; uczestnikami postępowania powinni być również ci spadkobiercy, którzy zbyli swój udział w spadku, gdyż mogą być zainteresowani wynikiem sprawy ze względu na odpowiedzialność za długi spadkowe oraz możliwość zaliczenia darowizn i rozstrzygnięcia o roszczeniach ubocznych.
Dział spadku obejmuje podział aktywów majątku spadkowego, nie obejmuje zaś długów spadkowych (por. postanowienie SN z dnia 26 stycznia 1972 r., III CRN 477/71, OSP 1972, z. 9, poz. 174). Co do zasady przedmiotem działu jest majątek, który stanowił w chwili otwarcia spadku własność spadkodawcy.
W sprawie o dział spadku sąd drugiej instancji nie jest związany granicami wniosków apelacyjnych oraz zakazem reformationis in peius, jeżeli przedmiot zaskarżenia jest integralnie związany z inną częścią lub całością zaskarżonego orzeczenia.