# Bez kategorii

WYDZIEDZICZENIE

Wydziedziczenie jest instytucją prawa cywilnego pozwalającą spadkodawcy na pozbawienie prawa do zachowku osób do niego uprawnionych. Zgodnie z treścią art. 1008 kodeksu cywilnego spadkodawca może w testamencie pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku.

Wyżej wymieniony artykuł ustala zamknięty katalog przyczyn wydziedziczenia, zaś określona przyczyna nie tylko musi istnieć, lecz także musi być wskazana w testamencie. Jak trafnie wskazuje SA w Warszawie w wyroku z dnia 13 listopada 2013 roku, w sprawie o sygn. akt ACa 578/13 samo wydziedziczenie bez wskazania jego przyczyny jest bezskuteczne, może być co najwyżej uznane za wyłączenie od dziedziczenia drogą testamentu negatywnego, niepozbawiające prawa do zachowku.

Przepis art. 1008 k.c. wymienia trzy przyczyny wydziedziczenia:

1) uporczywe postępowanie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego wbrew woli spadkodawcy;

2) dopuszczenie się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;

3) uporczywe niedopełnianie względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.

 

W drodze wydziedziczenia spadkodawca skutecznie obala ustawowy tytuł powołania do dziedziczenia. Wydziedziczony zostaje potraktowany tak samo jak osoba, która nie dożyła chwili otwarcia spadku.

Jak wskazuje art. 1009 k.c. przyczyna wydziedziczenia uprawnionego do zachowku powinna wynikać z treści testamentu. Wymaga podkreślenia, iż nieważność testamentu w całości zawsze powoduje nieważność wydziedziczenia.

 

Należy mieć również na uwadze art. 1010 § 1 k.c., który stanowi, iż spadkodawca nie może wydziedziczyć uprawnionego do zachowku, jeżeli mu przebaczył. Zgodnie z poglądami utrwalonymi w doktrynie i literaturze powszechnie przebaczenie uznaje się za akt woli o charakterze uczuciowym, polegający na puszczeniu w niepamięć odczutej krzywdy i doznanej urazy. Nie ma znaczenia okoliczność czy przebaczający ma pełną zdolność do czynności prawnych, wystarczy aby miał świadomość czynu, który przebacza i działał z dostatecznym rozeznaniem.

Wydziedziczenie, jako pozbawienie prawa do zachowku, należy odróżnić od innych instytucji prawa spadkowego o podobnych skutkach m.in. niegodności dziedziczenia czy testamentu negatywnego, w przypadku którego skutkiem prawnym jest wyłączenie od dziedziczenia określonego spadkobiercy ustawowego bez powoływania w jego miejsce innej osoby, co nie oznacza jednak jednoczesnego pozbawienia prawa do zachowku.