Ustawodawca przewidział wiele wyjątków od zasady, iż przy ustalaniu prawa do zachowku dolicza się do wartości spadku darowizny.
Wyjątki te przewidziane są w art. 994 kodeksu cywilnego, który stanowi, iż przy obliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, ani dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, darowizn na rzecz osób niebędących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku.
Odnosząc się do drobnych darowizn, chodzi o darowizny o niewielkiej wartości wręczane z różnych okazji, przy czym dokonywanie oceny powinno odbywać się przy uwzględnieniu sytuacji majątkowej stron umowy darowizny.
Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą, darowizny dokonane na rzecz osób niebędących spadkobiercami lub uprawnionymi do zachowku są doliczane do spadku, jeżeli od chwili ich dokonania do chwili otwarcia spadku nie upłynęło 10 lat (wyr. SN z dnia 6 lutego 2014 r., I CSK 252/13.)
Jak podkreśla w swoim komentarzu do art. 994 k.c. A. Kidyba, darowizny uczynione na rzecz spadkobierców oraz osób uprawnionych do zachowku są doliczane do spadku bez względu na czas ich dokonania (wyr. SA w Białymstoku z dnia 1 czerwca 2004 r., I ACa 285/04, OSAB 2004, z. 3, poz. 3; wyr. SA w Białymstoku z dnia 12 listopada 1996 r., I ACr 308/96, OSA 1997, z. 11-12, poz. 68). Jeżeli chodzi o spadkobierców, to doliczenie darowizny do spadku jest niezależne od tytułu powołania do spadku (ustawa, testament), jak też od tego, czy spadkobierca obdarowany jest jednocześnie osobą uprawnioną do zachowku.
Ponadto, przy obliczaniu zachowku należnego zstępnemu nie dolicza się do spadku darowizn uczynionych przez spadkodawcę w czasie, kiedy nie miał zstępnych. Nie dotyczy to jednak wypadku, gdy darowizna została uczyniona na mniej niż trzysta dni przed urodzeniem się zstępnego.
Trzeba także pamiętać, że przy obliczaniu zachowku należnego małżonkowi nie dolicza się do spadku darowizn, które spadkodawca uczynił przed zawarciem z nim małżeństwa.
Warto podkreślić, że zgodnie z postanowieniem SN z dnia 30 marca 2011 roku, sygn. akt III CZP 136/10, przy zaliczaniu na poczet zachowku nie mają znaczenia przedmiot darowizny i cel, w jakim została ona dokonana.
Dobrze, że można znaleźć takie blogi jak ten, bo prawo jest tak zawiłe, że mało kto jest w stanie rozczytać się w tych przepisach. Dzięki takim wpisom normalny człowiek może zorientowac się w swoich prawach.
Jestem bardzo ciekawa, jak wygląd taka sprawa spadkowa w sądzie – jakie są najczęstsze pytania sądu itd. Niedługo czeka mnie to i chciałabym się przygotować. Może to temat na kolejny post?
Myślę, że dobrym pomysłem może być umówienie się na konsultację do dobrego prawnika – pani Magdalena Chróścielewska jest godna polecenia, wszystko Ci od A-Z wytłumaczy i dostaniesz praktyczne uwagi i rady
Na tym forum jest sporo tematów dotyczących spadków, warto zajrzeć: http://www.dobryprawnik-lodz.pl/