WYDZIEDZICZENIE – CO MUSI SIĘ ZDARZYĆ ABY POZBAWIĆ ZACHOWKU

Wiele osób jest błędnie przekonanych, że pominięcie w testamencie spadkobiercy ustawowego powoduje automatycznie jego wydziedziczenie. Niestety tak nie jest! Wydziedziczenie jest zarówno oddzielną instytucją prawną, jak i wymaga oddzielnego oświadczenia w testamencie. Najlepiej, żeby spadkodawca dokonał wydziedziczenia w testamencie sporządzonym u notariusza.

Spadkodawca może wydziedziczyć uprawnionego do zachowku tylko w określonych ustawowo przypadkach. Przyczynę składanego oświadczenia woli o wydziedziczeniu danej osoby musi uzasadnić w testamencie w sposób opisowy, nie wystarczy zatem powołanie się na jedną, ogólną, przesłankę wydziedziczenia z art. 1008 k.c. Uprawniony może w rozporządzeniu na wypadek śmierci (testamencie) pozbawić zstępnych, małżonka i rodziców zachowku, jeżeli: wbrew jego woli, uprawniony do zachowku postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego (np.: pomimo ingerencji spadkodawcy związał się ze środowiskiem przestępczym, jest uzależniony od narkotyków bądź alkoholu, jego źródłem utrzymania jest działalność przestępcza, jest rozrzutny, jest hazardzistą, uchyla się od pracy zarobkowej i żyje na cudzy koszt), lub dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności (podstawą do wydziedziczenia jest przestępstwo umyślne i potwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu – choć nie zawsze) albo rażącej obrazy czci (przyjmuję się, że obraza powinna być publiczna), lub uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych (np.: zerwał wszelkie kontakty, nie wykazuje zainteresowania osobą spadkodawcy i jego potrzebami – brak opieki w chorobie, zniedołężnieniu, uchyla się od płacenia alimentów, nie odwiedza spadkodawcy w Święta, nie składa życzeń okolicznościowych itp.).

Pamiętać należy, że wydziedziczony zstępny może mieć swoich zstępnych, których niewydziedziczenie spowoduje, że będą oni mogli w przyszłości domagać się zachowku od spadkobierców testamentowych.

Istnieje możliwość wpisania swojego testamentu do Notarialnego Rejestru Testamentów.  Stanowi to dodatkowe zabezpieczenie i ochronę naszego rozporządzenia woli. W rejestrze pojawia się tylko informacja, że dana osoba sporządziła testament i zdeponowała go w konkretnej kancelarii notarialnej. Nie ma obaw, że zawartość testamentu zostanie upubliczniona. Wpisanie testamentu do NORT jest bezpłatne.

Wydziedziczenie nie jest jednak 100% gwarancją dla powołanych w testamencie spadkobierców, bowiem osobie wydziedziczonej przysługuje zarówno prawo podważenia ważności testamentu jak i samego oświadczenia o wydziedziczeniu, czego konsekwencją może być roszczenie o zachowek.